Sorry, this entry is only available in Беларуская. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.

У межах удасканалення сістэмы сінтэзу маўлення па тэксце і сістэмы машыннага перакладу было вырашана ўзяць за аснову корпус юрыдычных тэкстаў – кодэксы Рэспублікі Беларусь.

У этапы прац над удасканаленнем сістэмы сінтэзу маўлення па тэксце ўключана:

• Сінтэзаванне маўлення тэкстаў на беларускай і рускай мовах.
• Стварэнне спісаў слоў для папаўнення слоўнікаў націскаў.
• Стварэнне рэкамендацый для ўдасканалення акустычных мадэляў сінтэзатараў маўлення па тэксце.

У этапы прац над распрацоўкай і ўдасканаленнем сістэм машыннага перакладу ўключана:

• Стварэнне паралельных корпусаў тэкстаў юрыдычнай тэматыкі на беларускай і рускай мовах.
• Стварэнне кантэкстных спісаў-прапаноў ад лінгвістаў для паляпшэнняў перакладу фраз наяўнымі машыннымі перакладчыкамі (etalonline.by, google, yandex).
• Удасканаленне сэрвісаў і методыкі вычыткі тэкстаў вялікага памеру.
• Распрацоўка сістэм машыннага перакладу.

Праграмнае забеспячэнне, якое выкарыстоўвацца і распрацоўваецца

Корпус тэкстаў і прамежкавыя вынікі

Прывядзём крыніцы для стварэння корпуса тэкстаў юрыдычнай тэматыкі са спасылкамі на адпаведныя рэсурсы і папярэднія вынікі.

1. Состоялось заседание экспертного совета по вопросам перевода законодательных актов на белорусский язык
2. Кодексы Республики Беларусь
3. Помнікі гісторыі права Беларусі
4. Вычытка і генерацыя тэкстаў вялікага памеру на беларускай мове / М.У. Марчык, Г.Р. Станіславенка, С.І. Лысы, Ю.С. Гецэвіч // Развитие информатизации и государственной системы научно-технической информации (РИНТИ-2017) : доклады XVI Международной конференции, Минск, 16 ноября 2017 г. / ОИПИ НАН Беларуси ; под науч. ред. А.В. Тузиков, Р.Б. Григянец, В.Н. Венгеров. — Минск : ОИПИ НАН Беларуси, 2017. — C. 305-310.
5. Выкарыстанне сістэм машыннага перакладу і сінтэзу маўлення для забеспячэння даступнасці заканадаўчых тэкстаў на розных мовах у Рэспубліцы Беларусь / Ю.С. Гецэвіч, А.А. Кірдун // Информационные технологии и право : Правовая информатизация — 2018 : сб. материалов VI Междунар. науч.-практ. конф. (г. Минск, 17 мая 2018 г.) / Нац. центр правовой информ. Респ. Беларусь ; под общ. ред. Е. И. Коваленко. — Минск : Нац. центр правовой информ. Респ. Беларусь, 2018. — C. 123-128.
6. Вычытка тэксту вялікага памеру на беларускай мове / М.У. Марчык, С.І. Лысы, Ю.С. Гецэвіч // Лингвистика, лингводидактика, лингвокультурология: актуальные вопросы и перспективы развития : материалы II Междунар. науч.-практ. конф., Минск, 1–2 марта 2018 г. / редкол. : О. Г. Прохоренко (отв. ред.) [и др.]. — Минск : Издательский центр БГУ, 2018. — C. 58-63.
7. Выкарыстанне сістэм машыннага перакладу і сістэмы сінтэзу маўлення для забеспячэння даступнасці заканадаўчых тэкстаў для людзей з інваліднасцю па зроку / Ю.С. Гецэвіч, В.В. Варановіч, А.У. Бабкоў // Развитие информатизации и государственной системы научно-технической информации (РИНТИ-2019) : доклады XVIII Международной конференции, Минск, 21 ноября 2019 г. / ОИПИ НАН Беларуси ; под науч. ред. А.В. Тузиков, Р.Б. Григянец, В.Н. Венгеров. – Минск : ОИПИ НАН Беларуси, 2019. – C. 190-193.
8. Гецэвіч, Ю. С. Выкарыстанне камп’ютарна-лінгвістычных сэрвісаў для забеспячэння даступнасці заканадаўчых тэкстаў на розных мовах у маўленчай форме / Ю. С. Гецэвіч, В. В. Варановіч, А. У. Бабкоў, С. С. Маеўскі, Дз. А. Дзенісюк // Лингвистика, лингводидактика, лингвокультурология: актуальные вопросы и перспективы развития : материалы IV Междунар. науч.-практ. конф., Минск, 19–20 марта 2020 г. / редкол.: О. Г. Прохоренко (отв. ред.) [и др.]. – Минск : БГУ, 2020. – С. 451-456.
9. Пракапенка, Ц. Практычныя аспекты стварэння паралельнага беларуска-рускага корпуса даных / Ц. Пракапенка // Лингвистика, лингводидактика, лингвокультурология: актуальные вопросы и перспективы развития : материалы V Междунар. науч.-практ. конф., Минск, 18-19 марта 2021 г. / Белорус. гос. ун-т ; редкол.: О. Г. Прохоренко (гл. ред.) [и др.]. – Минск : БГУ, 2021. – С. 327-332.
10. Hetsevich, Yu. Creation of a legal domain corpus for the Belarusian NooJ module: texts, dictionaries, grammars / Yu. Hetsevich, Ya. Zianouka, V. Varanovich, M. Suprunchuk, Ts. Prakapenka, Dm. Dzenisiuk // 15th International Conference NooJ 2021: Book of Abstracts / Virtual conference Besançon ; ed. Magali Bigey, Annabel Richton, Max Silberztein, Izabella Thomas. – France June 9-11, 2021. – P. 36-37.
11. Гецэвіч, Ю.С. Распрацоўка і развіццё лінгвістычнай базы ведаў юрыдычнай тэматыкі для сістэм машыннага перакладу і сінтэзу вуснага маўлення / Ю.С. Гецэвіч, М.В. Супрунчук, В.В. Варановіч, А.У. Бабкоў // Развитие информатизации и государственной системы научно-технической информации (РИНТИ-2021) / Минск ; под науч. ред. А. В. Тузикова и др.. – Минск : ОИПИ НАН Беларуси, 2021. – С. 184-188.
12. Suprunchuk, M. Creation of parallel medical and social corpora for the machine translation and speech synthesis / M. Suprunchuk, N. Yarash, Y. Hetsevich, V. Varanovich, S. Gaidurau, Y. Zianouka, P. Sakava // 16th International NooJ 2022 Conference / ECU ; S.S. Reyes, A. Rodrigo, M. Silberztein, C. Tramallino (Eds.). – Rosario, 2022. – P. 33.

• Нацыянальнаму цэнтру прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь за доступ да Інфармацыйна-пошукавай сістэмы «ЭТАЛОН-ONLINE»;
• Беларускаму дзяржаўнаму ўніверсітэту за стварэнне і выкарыстанне напрацовак праекта ў навучальных працэсах і ў напісанні курсавых і дыпломных прац;
• усім, хто даслаў свае заўвагі і прапановы для праекта.