Извините, этот техт доступен только в “Беларуская” и “Американский Английский”. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in this site default language. You may click one of the links to switch the site language to another available language.
Другую частку размовы мы пачнем са спасылкі на некалькі прыкладаў працы сінтэзатара маўлення.
Спадар Юрась, у папярэдняй частцы Вы сказалі, што ваша лабараторыя адчынена для ўсіх, хто цікавіцца. У апошні год колькі да вас прыйшло людзей і падкажыце, куды ўвогуле звяртацца, каб трапіць у лабараторыю. Якія павінен быць узровень ведаў?
Людзей праз нас праходзіць вельмі шмат. Калі глядзець нашы справаздачы за год, ёсць нагрузкі па ВНУ: дыпломнікі – 7 чалавек за 2014 год, курсавыя – 2, практыканты – 13.
У сярэднім 30 чалавек – гэта людзі, якія па заданнях звязаны са сваімі ВНУ і праходзяць гэтыя заданні на практычным матэрыяле нашай лабараторыі. І сама лабараторыя – 15-18 чалавек.
Мы ездзім выступаць у розныя школы, выступаем на канферэнцыях. Спісы прыемна заўсёды паказаць, колькі людзей нас ведае. Кіеў, Талін, Беларусь, Украіна, Чэхія, Італія, Масква – спіс паездак за 2015 і мінулы год. Некаторы час назад да нас прыязджаў спецыяліст з Францыі, рабілі яму сустрэчы па ўсіх ВНУ, дзе ён меў магчымасць прачытаць лекцыі і правесці майстар-класы.
Усё больш нас запрашаюць. Мерапрыемстваў дастаткова, нават, бывае, складана планаваць, цяжка сказаць, што будзе на наступным тыдні: магчымыя сустрэчы, запрашэнні могуць узнікнуць у любы час. Мы стараемся быць вельмі адчыненымі.
Так, гэта вельмі добра. Тым больш гэта супадае з мэтай нашай суполкі NLProc.by: распаўсюд ведаў і развіццё галіны ў Беларусі.
Хто яшчэ ў нашай краіне займаецца камп’ютарнай лінгвістыкай?
Так, ёсць такія людзі. Напрыклад, наш кіраўнік, Барыс Мяфодзьевіч Лабанаў вырасціў цэлую школу ў Беларусі, яго вучнямі з’яўляюцца А.Б.Карнеўская, Б.В.Панчанка, А.С.Рылоў, Т.В.Леўкоўская, Г.В.Лосік, Л.І.Цырульнік, А.Г.Давыдаў, І.Э.Хейдараў, М.П.Дзегцяроў, В.У.Кісялёў і многія іншыя. Мы ўжо пятае пакаленне школы. Хтосьці з іх мае адносіны да вядомай кампаніі Сакрамент; хтосьці – да філіялу цэнтру маўленчай інфармацыі. Нашае адрозненне ў тым, што мы працуем пастаянна, улічваючы нашую адукацыйную мэту.
Мы займаемся кампіляцыйным метадам сінтэзу ў адрозненне ад вядомага unit selection метада на аснове алафонаў, па скарочанай базе агучкі (да 10 хвілін). З аднаго боку атрымоўваецца танней, каштуе 1-2 чалавекі-год на першую версію, і паляпшаць яго можна да бясконцасці. Метад на аснове Unit Selection каштуе каля 10 чалавека-год. Акрамя сінтэзу мы займаемся і распазнаваннем маўлення. Таксама зараз дадаем яго да мабільных робатаў.
Вельмі цікава, раскажыце.
Разам з сектарам робататэхнікі мы працуем над робатамі, якія размаўляюць па-беларуску. Адзін з іх быў прадэманстраваны на TIBO некалькі год таму.
Дзе можна іх выкарыстоўваць?
Напрыклад, для адукацыі, ці хатнія робаты, якія могуць распазнаваць каманды ад чалавека і ад іншых робатаў.
На якім этапе зараз праца?
Працуючы разам з сектарам робататэхнікі, мы дадалі першую версію сінтэзу. Здаецца, робата зараз разабралі, але ёсць відэафайл яго працы. Стараемся дабавіць маўленне і слых. Асабліва прапрацоўваем праблему электроннага слыху, таму што падчас руху робата ёсць гукі ад асяроддзя, якія не з’яўляюцца камандамі.
Дзякую, гэта вельмі цікава, чакаем дэманстрацыі робата, які размаўляе па-беларуску на якой-небудзь з сустрэч нашай суполкі. Наступнае пытанне будзе такое: якія, на Ваш погляд, зараз трэнды развіцця ў камп’ютарнай лінгвістыцы ў нашай краіне і свеце?
Так, гэта трэба размяжоўваць, таму што ў Беларусі шмат робіцца для свету, але пра гэта самі беларусы ня ведаюць. Недаўна даведаўся, што некаторыя кампаніі тут робяць прадукты для Samsung па разпазнаванні, вылучэнні прозвішчаў, імёнаў – гэта добры вынік.
Канешне, у нас рынак малы.
Напрыклад, IHS (раней Invention Machine), Сакрамент, некалькі іншых афшорных кампаній, Яндэкс можна назваць, таму што займаецца пошукам і іnformation retrieval.
Дарэчы, нядаўна, апошняя кампанія зрабіла сваю рэалізацыю tomita parser open source. І апошняе пытанне: з чаго пачынаць тым, хто пачынае цікавіцца галіною?
У нас ёсць напрацаваная база лабараторных працаў, у тым ліку па сінтэзе. Таксама па NooJ, шмат матэрыялаў можна знайсці на нашым сайце прататыпаў ці сайце лабараторыі, на якіх шмат адкрытых кавалкаў. Але ж толькі практыка – самы надзейны шлях. Раю шукаць нейкі open source праект, над якім дапамогуць працаваць тыя, у каго ёсць вопыт. Наконт кніг: тут іх вельмі шмат, адна горшая, другая лепшая. Але ж практыка лепш за ўсё!
Дзякую за інтэрв’ю. Да сустрэчы.
Дзякую Вам.
Крыніца тэксту: http://nlproc.by/post/120085283115